ΟΙ 11 ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗΝ ΕΡΤ-2 (1992)

O Γερμανός αθλητής της άρσης βαρών Rudolf Ismayr (1908-1998) εκφωνεί τον ολυμπιακό όρκο (μέση), ενώ οι σημαιοφόροι των αποστολών έχουν σχηματίσει ημικύκλιο. Αριστερά κάτω διακρίνεται η ελληνική σημαία.

Τίτλος εκπομπής: Time Capsule: The 1936 Berlin Olympic Games, special edition of the American channel WBN's program “Good Morning World”
Είδος: ειδικό πρόγραμμα σε μορφή ντοκιμαντέρ, ασπρόμαυρο
Γλώσσα: Αγγλικά
Yποτιτλισμός: Ελληνικά
Παραγωγός: Bill Patterson
Aνταποκριτές στο Βερολίνο: Don Ashmore & Barry Coleman
Σχολιαστής: Donald Foster
Δημοσιογράφοι: Bill Cassidy, Hal Jones κ.ά.
Ημερομηνία πρώτης προβολής: Σάββατο, 1 Αυγούστου 1936
Ημερομηνία προβολής: 24 Ιουλίου1992 (EΡΤ-2)

Σκυταλοδρομία 4x400 σε εξέλιξη.
Διακρίνονται από αριστερά προς δεξιά οι ομάδες της Γερμανίας, των Η.Π.Α. και του Καναδά.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Οι νικήτριες του ατομικού γυναικών στην ξιφασκία.
(Aριστερά προς δεξιά) Η Ellen Mueller-Preis, 1912-2007)(Αυστρία), η Ilona Elek-Schaherer,1907-1988)(Ουγγαρία) και η Helene Mayer, 1910-1953)(Γερμανία). Εβραϊκής καταγωγής και οι τρεις. Η Mayer ήταν η μοναδική Γερμανίδα αθλήτρια, εβραϊκής καταγωγής, που πήρε μέρος στους αγώνες, αν και ήταν κάτοικος Αμερικής.
Ο φασιστικός χαιρετισμός ήταν υποχρεωτικός για όλους τους Γερμανούς αθλητές.

Η τηλεοπτική κάλυψη των 11^ων Ολυμπιακών Αγώνων του Βερολίνου (1-16 Αυγούστου 1936) από τον αμερικανικό τηλεοπτικό σταθμό WBN, το σταθμό της 11ης Ολυμπιάδας. Ειδική σαββατιάτικη εκπομπή που αναφέρεται και σε άλλες ειδήσεις της εποχής, όπως στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο, τις επικείμενες προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ, την εξορία του Ηaile Selassie (1892-1975) μετά την κατάληψη της Αιθιοπίας από τους Ιταλούς το Μάιο 1936, καλλιτεχνικά,ι αθλητικά γεγονότα και συνεντεύξεις με επώνυμους της εποχής.

Ο πολιτικός σχολιαστής του σταθμού, Donald Foster, τονίζει ότι τα έξοδα των αγώνων ανήλθαν στο αστρονομικό ποσό των 30.000.000 δολαρίων, υπέρογκο ποσό για μια χώρα που είχε ήδη πτωχεύσει. Οι αγώνες, 4^οι χειμερινοί και 11^οι θερινοί, είχαν ανατεθεί στη Γερμανία το 1931 στη σύνοδο της ΔΟΕ στη Βαρκελώνη και όχι το 1932 όπως εκ παραδρομής αναφέρεται στην εκπομπή, όταν η χώρα ήταν ακόμα δημοκρατία.

Οι ανταποκριτές τονίζουν την εκμετάλλευση των αγώνων από τη Γερμανία για ίδιο όφελος και το στρατιωτικό χαρακτήρα που έδωσε σε όλες τις εκδηλώσεις που προηγήθηκαν της τελετής έναρξης. Στρατιωτικές παρελάσεις βετεράνων και παραστρατιωτικών ομάδων, ατελείωτες γυμναστικές ασκήσεις νέων μπροστά από το στάδιο και παραληρούντα πλήθη.  Σκηνές από την έναρξη των τέταρτων χειμερινών αγώνων στο Garmisch-Partenkirchen της Βαυαρίας (6-16 Φεβρουαρίου), με πρωταγωνιστή πάλι το Αδόλφο Χίτλερ εμφανίζονται εμβόλιμες.

4.000 (για την ακρίβεια 3.963) αθλητές και αθλήτριες από 49 χώρες πήραν μέρος, ενώ την εναρκτήρια τελετή παρακολούθησαν 101.203 θεατές.

Καταγράφονται σε απευθείας μετάδοση, μεταξύ άλλων, η είσοδος του Αδόλφου Χίτλερ στο στάδιο στις 2 Αυγούστου, η είσοδος του τελευταίου λαμπαδηδρόμου, του 29χρονου και όχι 19χρονου όπως σημειώνεται από τον εκφωνητή, Fritz Schilgen (1906-2005) η αφή της ολυμπιακής φλόγας στον ειδικό βωμό, η εκφώνηση του ολυμπιακού όρκου από το Γερμανό αθλητή της άρσης βαρών Rudolf Ismayr (1908-1998), καθώς και, η παρέλαση των 49 ομάδων με πρώτη, τιμής ένεκεν, την Ελλάδα και τον αείμνηστο μαραθωνοδρόμο Σπύρο Λούη (1872-1940). Αρχηγός της ελληνικής αποστολής ήταν ο Ιωάννης Κετσεάς (1887-1965). Η ελληνική αποστολή χρησιμοποίησε τον ολυμπιακό χαιρετισμό, όπως και η γαλλική (τεντωμένο χέρι σε γωνία 90º - ορισμένοι ισχυρίζονται ότι χαιρέτησε με το ρωμαϊκό τρόπο), ενώ άλλες χώρες φιλικά προσκείμενες στη Γερμανία (Ιταλία,  Αυστρία κ.λπ.) με το φασιστικό χαιρετισμό. Η αμερικανική αποστολή έβγαλε μόνο το καπέλο μπροστά με κλίση του κεφαλιού προς το Γερμανό καγκελάριο, αλλά  η σημαία παρέμεινε όρθια. Η πολυπληθής γερμανική ομάδα (348) παρέλασε τελευταία ως διοργανώτρια χώρα με λευκή ενδυμασία και αποθεώθηκε από τους θεατές, όπως αναμενόταν. Οι αθλητές της ιππασίας και της σκοποβολής φορούσαν στρατιωτική στολή.

Ο σταθμός εστίασε στην εξαιρετική εμφάνιση των Αμερικανών αθλητών, κυρίως στον Jesse Owens (1913-80) που κέρδισε τέσσερα χρυσά μετάλλια (100μ,, 200μ., μήκος και σκυταλοδρομία 4x100), αλλά αναφέρθηκε και στον άδικο αποκλεισμό του Sam Stoller (1915-1998) και του Marty Glickman (1917-2001), εβραϊκής καταγωγής, από την ομάδα σκυταλοδρομίας 4x100 για πολιτικούς λόγους. Η αμερικανική ομάδα κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο, όπως αναμενόταν. Η παρουσία όμως δύο  αθλητών εβραϊκής καταγωγής στην ομάδα θα στεναχωρούσε κατ' αυτούς το Χίτλερ. Έτσι τουλάχιστον αποφάσισαν οι υπεύθυνοι της αμερικανικής αποστολής. Ο αντισημιτισμός  έκανε το θαύμα του! Σύμφωνα με το Μουσείο Ολοκαυτώματος των Η.Π.Α. 13 αθλητές εβραϊκής καταγωγής έλαβαν μέρος και κέρδισαν μετάλλια. Έτσι καταρρίπτεται η δικαιολογία του αποκλεισμού των δύο δρομέων από τις Η.Π.Α.

Η νίκη του Κορεάτη αθλητή Κitei Son (Kee-Chung Sohn,1912-2002), που συμμετείχε υποχρεωτικά με την ιαπωνική ομάδα (η Κορέα είχε καταληφθεί από την Ιαπωνία το 1910), η κυριαρχία των Ιαπώνων στην κολύμβηση, των Φινλανδών στους δρόμους αντοχής και των Γερμανών στην ενόργανη γυμναστική.

Ο στίβος κατέχει περίοπτη θέση στην εκπομπή, αλλά υπάρχουν και σκηνές από την ιστιοπλοΐα, τις καταδύσεις, την ιππασία κ.ά.

Η τελετή λήξης, εντυπωσιακή, υπό τη μουσική υπόκρουση Wagner (1813-83), Beethoven (1770-1827) και Handel (1685-1769), το στεφάνωμα των σημαιών από 52 λευκοντυμένες Γερμανίδες, η υποστολή και μεταφορά της ολυμπιακής σημαίας από πεντε ναύτες και η παράδοσή της στην ιαπωνική αποστολή που μόλις είχε πληροφορηθεί την ανάθεση των 12^ων αγώνων του 1940 στο Τόκυο, οι οποίοι όμως δεν πραγματοποιήθηκαν λόγω της έναρξης του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου.

Η εκπομπή σε γενικές γραμμές είναι αντικειμενική, αλλά προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις της αμερικανικής αγοράς, με εμφανείς αναφορές στις αντιδράσεις εβραϊκών και μη οργανώσεων για αποχή από τους αγώνες.  Όσοι διαφωνούσαν με την ανάθεση των αγώνων στη Γερμανία, σκόπευαν να πραγματοποιήσουν «λαϊκή ολυμπιάδα» στη Βαρκελώνη (19-26 Ιουλίου 1936) με συμμετοχή περίπου 6.000 αθλητών από 22 κράτη και έναρξη στις 18 Ιουλίου, αλλά, την προηγούμενη ξέσπασε ο εμφύλιος πόλεμος. Η Σοβιετική Ένωση απείχε από τους θερινούς αγώνες.

Υπάρχουν ενδιάμεσα διαφημιστικά διαλείμματα, συνεντεύξεις αθλητικών παραγόντων που σχολιάζουν διάφορα θέματα, όπως η κατανάλωση σαμπάνιας και κρασιού από τους αθλητές, με αφορμή τον αποκλεισμό Αμερικανίδας πρωταθλήτριας της κολύμβησης, μέχρι τον τρόπο χαιρετισμού των εθνικών ομάδων μπροστά από το Γερμανό καγκελάριο. Οι Αμερικανοί απαγόρεύαν την κατανάλωση σαμπάνιας και οι Γάλλοι την επέτρεπαν!

Σε κάποιο σημείο εμφανίζεται η Leni Riefenstahl (1902-2003) με το κινηματογραφικό συνεργείο της. Η Riefenstahl, επίσημη κινηματογραφίστρια των αγώνων, ολοκλήρωσε την ταινία με τον τίτλο «Olympia» που προβλήθηκε στις 20 Απριλίου 1938 ενώπιον του Αδόλφου Χίτλερ, ημέρα των γενεθλίων του. Η υπερπαραγωγή για τα δεδομένα της εποχής; υπάρχει επίσης στη Βιβλιοθήκη Γυμνιομού.

Η εκπομπή είναι γραμμένη σε βιντεοκασέτα VHS και σύντομα θα μεταφερθεί σε DVD, χωρίς τα διαφημιστικά διαλείμματα.